شناسایی qtl های کنترل کننده صفات زراعی مرتبط با تحمل به شوری در گندم نان

به منظور شناسائی qtlهای کنترل کننده صفات زراعی مرتبط با تحمل به شوری در گندم نان، ??? لاین نوترکیب خالص حاصل از تلاقی روشن × سبلان به همراه دو شاهد ( کویر و آرتا) در شرایط مزرعه ای شور با ec 12در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده های حاصل از آزمایش نشان داد که لاین های مختلف گندم از نظر تمامی صفات به جز صفت طول پدانکل دارای اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 و 5 درصد هستند. . در بین لاین های مختلف ، لاین های 258 و223 به ترتیب با مقدارهای 60/95 و 47/0 گرم در متر مربع، بیشترین و کمترین عملکرد را داشتند. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون lsd در سطح احتمال 5 درصد انجام گرفت. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که در این تحقیق والدین نسبت به شاهد متحمل(رقم کویر) که رقمی مقاوم است، پتانسیل بهتری از خود نشان دادند و علی رغم این که نتاج در بین تمام صفات اختلاف معنی داری داشتند اما والدین فقط در چهار صفت( وزن کل سنبله ها، تعداد بذر ساقه اصلی، وزن بذر کل و عملکرد در واحد سطح) دارای اختلاف معنی دار بودند، که این بیانگر توزیع ژنی متفاوت بین والدین می باشد. در این پژوهش نتاج برتر از والدین مشاهده شد که نشان دهنده تفکیک متجاوز است. صفات ارتفاع بوته و طول خوشه بدون ریشک هر دو با 06/0 کمترین وراثت پذیری را دارا بودند. از طرفی مدلسازی تغییرات عملکرد بر حسب سایر صفات در جمعیت مورد بررسی نشان داد که بیشترین همبستگی عملکرد با وزن ساقه اصلی(**342/0) و کمترین همبستگی عملکرد با صفت تعداد پنجه نابارور(071/0-) بود. همچنین طبق نتایج حاصل از مدلسازی رگرسیون حدود 17 درصد از تغییرات عملکرد توسط چهار عامل طول برگ پرچم، تعداد پنجه نابارور، وزن کل سنبله-ها و وزن ساقه اصلی توجیه می شود .بنابراین ضمن وجود تنوع ژنتیکی معنی دار برای صفات مورد مطالعه می توان از 4 صفت نام برده ( طول برگ پرچم، تعداد پنجه نابارور، وزن کل سنبله ها و وزن ساقه اصلی) به عنوان صفات تاثیر گذار در اصلاح عملکرد گندم استفاده نمود. مطالعه مولکولی به منظور شناسایی qtl ها ، براساس اطلاعات 416 نشانگر دارت، .که این نشانگرها از بین 548 نشانگر چند شکل، بر اساس اطلاعات ژنتیکی گزینش شده بر روی جمعیت اینبرد لاین حاصل از تلاقی روشن و سبلان نقشه پیوستگی تهیه شد. نشانگرها 20 گروه لینکاژی را تشکیل دادند، که59/9094 سانتی مورگان از کل ژنوم را پوشش داد. با روش مکان یابی فاصله ای مرکب در مجموع 11 qtl دارای lod بالای 3 شناسایی شد، که کنترل 6 صفت مورد بررسی را بر عهده داشتند. برای صفت وزن بوته یک qtl، طول پدانکل سه qtl، تعداد بذر کل تک بوته دو qtl، وزن سنبله اصلی سه qtl، وزن ساقه اصلی یک qtl و عملکرد در واحد سطح یک qtl به ترتیب 8، 76، 14، 29، 14 و 12درصد از تغییرات فنوتیپی صفت مورد نطر را توجیه نمودند. qtl مربوط به طول پدانکل بالاترین مقدار 89/15= lod را داشت که 33 درصد ار تغییرات فنوتیپی صفت را توجیه می نمود و بر روی کروموزوم 4b قرار داشت. کروموزوم 1d با داشتن 5 qtl برای کنترل صفات مختلف (طول پدانکل، تعداد بذر کل تک بوته، وزن سنبله اصلی، وزن ساقه اصلی و عملکرد در واحد سطح) بیشترین تعداد qtl را به خود اختصاص داد.